ΤΟΙΣ ΕΝΔΟΞΩΣ ΠΕΣΟΥΣΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΑΙΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΕΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΙΣ ΠΟΛΕΜΟΙΣ 1912-13 ΚΑΤΑ ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ ΗΡΩΟΝ ΤΟΔΕ ΙΔΡΥΤΑΙ ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ

 

ΦΡΟΝΤΙΔΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ / ΛΑΙΚΩ ΕΡΑΝΩ ΕΝ ΕΤΕΙ 1919

 

ΒΛΑΣΤΟΙ ΑΡΕΤΗΣ ΟΙΔΕ ΟΥΣ ΕΤΕΚΕ ΚΑΞΕΘΡΕΨΕ ΚΡΗΤΗ ΟΙΠΕΡ ΕΑΥΤΟΥΣ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΗΣ ΘΥΣΑΝΤΕΣ ΤΗΣΔΕ ΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΕΤΥΧΟΝ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΚΑΤΑΛΙΠΟΝΤΕΣ ΚΡΑΤΙΣΤΟΝ.

 

Το μαρμάρινο μνημείο, με τη μορφή Αναθηματικής Στήλης, που όλοι βλέπουμε στην αυλή του 1ου Γυμνασίου, φιλοτεχνήθηκε στο μαρμαρογλυφείο Νικητάκη και στήθηκε για να τιμηθούν οι τελειόφοιτοι μαθητές και φοιτητές, πρώην μαθητές του Γυμνασίου Χανίων, που έδωσαν τη ζωή τους για την απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Ηπείρου.

Η ιδέα για το μνημείο ήταν του Εργατικού Κέντρου. Για το σκοπό αυτό έγινε λαϊκός έρανος. Συμπληρωματικός έρανος οργανώθηκε από τη χανιώτικη βενιζελική εφημερίδα 'Κήρυξ'. Οι πρώτοι καταθέτες ήταν ο ίδιος ο διευθυντής και συντάκτης της εφημερίδας Κυριάκος Κωνστ. Μητσοτάκης με 20 δρχ. και οι αδελφοί Γ. Παπαδάκη, έμποροι, με 25 δρχ.. Ανάμεσα στους καταθέτες ήταν ο Γενικός Διοικητής Κρήτης Κροκιδάς με 100 δρχ., και άλλοι γνωστοί Χανιώτες, όπως ο Χ. Πλουμιδάκης με 25 δρχ., οι αδελφοί Σ. Ναξάκη με 50 δρχ., αλλά και άνθρωποι που κατάθεσαν από το υστέρημά τους, άλλος 5, άλλος 2 δρχ. Ακόμη και οι μαθητές της Γ΄ τάξης του α΄ και του β΄ τμήματος του εξαταξίου Γυμνασίου Χανίων κατάθεσαν 15,20 δρχ. και 7 δρχ., αντίστοιχα. Μέχρι τις 5 Μαΐου 1920 η εφημερίδα συγκέντρωσε επιπλέον το ποσό των 303,20 δρχ. Το μνημείο στήθηκε την ίδια χρονιά.

​